Wesołych Świąt!

Wszystkim mieszkańcom Kalska, Miłośnikom i Czytelnikom naszej strony najserdeczniejsze życzenia świąteczne!

Upadek szkolnictwa wiejskiego?

Pocieszę mieszkańców Kalska, że potencjalna likwidacja ich szkoły to trend ogólnopolski! Moja znajoma z Mazur właśnie napisała, że i u nich ma zapaść decyzja o likwidacji szkoły. Przyczyny jak zwykle te same- gminy nie stać na utrzymanie małej wiejskiej szkoły dopiero co odremontowanej. To nieważne, że gmina poniosła spore koszty z tego tytułu. Pozbędzie się kłopotu, a nadwyżki przeleje np. na podwyżki dla pracowników administracji!
W jakim kraju my żyjemy, że szkoły traktowane sa jako instytucje zarobkowe i podlegające prawom rynku? Chyba naszym włodarzom coś się pomyliło!
Wracając do Kalska- ciekawy jestem gdzie w takim razie będą się odbywać wszelkie rodzaju imprezy kulturalne i nie tylko? Na boisku, na ulicy a może u kogoś w prywatnym domu? Ciekawi mnie też, jaką koncepcję wykorzystania budynku szkolnego na burmistrz?

Fotografie Kalska.

Zapraszam wszystkich chętnych do współpracy przy tworzeniu tej strony. Potrzebuję starych, archiwalnych zdjęć z Kalska, niekoniecznie przedwojennych. Może macie w swych domowych albumach stare powojenne zdjęcia Waszej wsi, które teraz nabrały wymiaru historycznego. Chodzi oczywiście o skany zdjęć lub też dokumentów, jeżeli i takie posiadacie. Możecie je przesyłać na mój adres- zefir454@wp.pl
Będę bardzo wdzięczny.
A już dziś zapraszam Was do obejrzenia  przedwojennych widokówek i zdjęć Kalska dostępnych na nowej podstronie- http://kalsk.blogspot.com/p/kartki-pocztowe-z-kalska.html

Rodzina von Sydow z Kalska.

Przedstawiam fragment drzewa genealogicznego rodziny von Sydow z Kalska. Mam nadzieję, że za jakiś czas będę mógł przedstawić całą linię rodziny von Sydow z Kalska.

Emmo von Sydow z Kalska, ur. 05.10.1854 w Kalsku, zm. 12.11.1918 w Berlinie

- Maria von Sydow, ur. 07.11.1885 w Kalsku ( córka)

Alfred von Sydow ( jego brat), ur. 23.05.1858 w Kalsku, zm. 03.04.1923 w Łęgowie

rodzice:

- Otto von Sydow ( ojciec), ur. 09.05.1822 w Smardzewie, zm. 02.05.1906 w Kalsku

  - Ferdinand Heinrich Ernst von Sydow ( ojciec Otto), ur. 1794 w Kalsku, zm. 29.09.1826 w Kalsku

- Klara von Sydow z domu von Unruh ( matka) , ur. 21.07.1832 w Charlottenburg, zm. 04.01.1887 w Kalsku

Reklamówka Kalska.

Emigracja z Kalska do Australii.

Zapewne nie wszyscy wiedzą, że i wśród byłych mieszkańców XIX-wiecznego Kalska było sporo osób, które w latach 50-tych XIX wieku wyemigrowały do Australii.
Oto lista tych osób, zapewne nie jedyna.

Dubrow, Louise;lat18, rok wyjazdu- 1854
Ebert, z domu Neumann, Anna Dorothee, lat 50, żona Gottloba;1854
Neumann, z domu  Ebert, Anna Dorothee, lat 50; żona  Gottloba;1854
Neumann, Gottlob, lat 52;ogrodnik;1854
Neumann, Johann Gottlob, lat19;syn  Gottloba;1854
Schmidt, z domu  Diebrow, Elisabeth, lat 55, matka Gottfrieda Schmidta, 1854
Schmidt, Gottfried, lat 27, stolarz, 1854
Kuehn, z domu  Walter, Johanne Louise, lat 38, żona  Johanna Gottloba, 1854
Walter, Anna Dorothee, lat 13, córka  Johanna Gottloba, 1854
Walter, Johann Friedrich August, lat 12, córka  Johanna Gottloba, 1854
Walter, Johann Gottlieb, lat 7, dziecko Johanna Gottloba, 1854
Walter, Johann Gottlob, lat 38, ogrodnik, 1854
Walter, Johanne Eleonore, 1 rok, córka  Johanna Gottloba, 1854
Walter, Johanne Louise, lat 7, córka Johanna Gottloba, 1854
Walter, Marie Caroline, lat 3, córka Johanna Gottloba, 1854

Stanisław Czub- kowal z Kalska.

Być może społeczność Kalska znała tego zasłużonego człowieka, ale myślę, że warto przypomnieć jego nietuzinkowa sylwetkę.

Ciekawostki z najnowszej historii.

W ciekawym opracowaniu pt. "Plan odnowy miejscowości Kalsk na lata 2011-2020" znalazłem sporo ciekawostek, nie tylko historycznych. oto np. ciekawy opis dotyczący odkryć archeologicznych w tej okolicy.

Jest też wzmianka o sołtysach z ostatniego okresu czasu.

W tym opracowaniu jest wiele ciekawych wątków, jak np. projekt remontu sali wiejskiej, ale widocznie z nieznanych nam przyczyn, jak na razie tego nie zrobiono.

Kalsk w gromadzie Buków.

Znalazłem  ciekawy zapis z 1 stycznia 1945 roku, świadczący o tym, że Kalsk wraz z Łęgowem i Bukowem tworzyły gromadę lub gminę, trudno to określić.
Wg tego zapisu administracja znajdowała sie jednak w Kalsku.
 W roku 1926 właścicielem kalskiego majątku był von Sydow, jednakże już pod datą 29 czerwca 1933 roku zarządcą  ( komisarzem) jest Gerhardt Woidt z Kalska. W styczniu 1941 roku administratorem był Reinhold Semmler, od 3 lutego jego zastępcą został Paul Bauer zarządzający folwarkiem w Kępsku. W roku 1945 majątkiem zarządzał Otto Mettner.

O osadnikach.

Interesujący artykuł o osadnikach.
Bardzo ciekawie przedstawiała się ewidencja transportów. 28 kwietnia 1945 r. przybył transport z 80 rodzinami z Wołkowyska, Stanisławowa, Szumska, które osiedliły się w Grodziszczu, Witkowie, Senfeld (Rokietnica), Mostkach i Łąkach. 8 maja 1945 r. do Świebodzina dotarł transport składający się z 246 rodzin pochodzących z Stanisławowa, Szumska, Tomaszgód, Łucka, Horodyszcz. Ludzie ci osiedlili się w Wilkowie, Kalsku, Radoszynie i Łąkach. Kolejnego wpisu w ewidencji transportów dokonano 1 czerwca 1945 r.. Przybyło wówczas 178 rodzin z Brzeżan, Czortkowa, Stanisławowa, Tarnopola i Tłumacz. Przesiedleńcy zamieszkali w Milboku (Ołobok), Rudgerzowicach, Lubrzy, Kijach i Niedźwiedźu. Osiem dni później kolejnych 165 rodzin przybyło z Wilna, Zbaraża i Kowel. Osiedlono ich w Świebodzinie i Grodziszczu. 20 czerwca 1945 r. 259 rodzin przyjechało z Równego, Kowel, Wilna, Postawy, Łucka, Olechówka. Wszyscy otrzymali przydziały w Świebodzinie. Największy do tej pory transport przybył ostatniego dnia czerwca 1945 r. składał się on z aż 459 rodzin, które do tej pory mieszkały w Ostrogu, Brzeżanach, Równem i Łucku. Od teraz ich nowym domem został Świebodzin i Lubinicko. W kolejnych tygodniach przybywały kolejne pociągi z Wilna, Włodzimierza Wołyńskiego, Lidy, Grodna, Baranowicz, Trembowli. 

Myślę, że dobrze byłoby poznać niektóre najstarsze osoby z Kalska, które przybyły tu zaraz po wojnie i spisać ich wspomnienia. A może juz to ktoś zrobił?

O historii Kalska.

Kalsk to wieś o trzynastowiecznej metryce. W 1385 roku Kalskiem władał Jachnicz Celma, w 1466 roku nieokreślona z nazwiska wdowa po Andrzeju. W 2 ćwierci XVI wieku podzielona była pomiędzy rodziną von Bornstadt i von Loben. Od początku XVII wieku w całości wieś należała do rodziny von Bornstadt. W 1792 roku majątek został kupiony przez Ludwiga von Sydow– porucznika pułku dragonów, późniejszego dyrektora prowincji głogowsko-żagańskiej, właściciela Smardzewa i Szczańca.
Po śmierci Ludwiga von Sydow w roku 1821, majątek przejmuje jego trzeci, najmłodszy syn- Ferdinand von Sydow ze Smardzewa. Po jego śmierci w 1826 roku, dobra otrzymuje najmłodszy z dwóch niepełnoletnich synów- Otto, będący pod kuratelą ciotki- Charlotty Zaleskiej von Zimmermann, z domu von Sydow. W 1852 roku Otto von Sydow żeni się z Johanną von Unruh. Z jego inicjatywy dochodzi do przebudowy pałacu oraz założenia parku krajobrazowego. Do 1945 roku dobra były w rękach rodziny von Sydow. Ostatnim właścicielem był Karl von Sydow.
Po 1945 roku w posiadaniu Skarbu Państwa. Od 1969 roku pałac użytkowany przez Rolniczy Zakład Doświadczalny, później przez Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego. W latach 70-tych mieścił się w nim Ośrodek Szkoleniowy Mechanizatorów, przedszkole, biblioteka, magazyn BHP. Od 1995 roku w rękach Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, od 1998 roku przekazany przez Agencję Rolną Skarbu Państwa Wyższej Szkole Zawodowej Administracji Publicznej w Sulechowie
Pałac wzniesiony przez rodzinę von Bornstadt na przełomie XVII i XVIII wieku, przebudowany przez Otto von Sydowa w 2 połowie XIX wieku, który powiększył pałac o dostawienie skrzydła bocznego od północy. W latach 1910-20 dobudowano skrzydło południowe i je powiększono. Na pocztówkach widoczne zmiany dotyczące również wieży w narożniku północno-wschodnim.
Pałac założony na planie podkowy, z ośmioboczną trzykondygnacyjną wieżą w narożniku północno-wschodnim, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, kryty dachem cztero-, trzy- i dwukondygnacyjnym. Elewacja frontowa wyróżniona jest w części centralnej trzyosiowym ryzalitem z wejściem głównym, przesłoniętym gankiem wspartym na dwóch kolumnach. Powyżej nad środkowym oknem kamienna tablica z kartuszem, herbem rodziny von Sydow.
Na elewacji północnej, przy wieży znajduje się zadaszony taras. Fasadę ogrodową tworzą skrzydła boczne oraz korpus główny. Wewnątrz zachowała się reprezentacyjna sień z klatka schodową i drewnianymi schodami, sztukatorska dekoracja sufitów, stolarka drzwi oraz częściowo amfiladowy układ pomieszczeń.
(Tekst na podstawie opracowania Iwony Peryt-Gierasimczuk- „Czas architekturą zapisany. Zabytki województwa zielonogórskiego” Państwowa Służba Ochrony Zabytków Oddz. Zielona Góra 1998, s.85-86
Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego- Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, Zielona Góra 2007, 120- 122)

 O rodzie von Löben.
Ród von Löben uchodził za jeden ze starszych na Śląsku. W tradycji wspominano o Janie von Löben, który był marszałkiem dworu księżnej św. Jadwigi Śląskiej. Można wyróżnić co najmniej dwa pnie tego rodu-śląsko- górnołużycką i dolnołużycką. Wspomina się, że około 1400 r. wywodzący się z linii dolnołużyckiej Melchior von Löben był dziedzicem Korczycowa.
W 1476 roku Caspar von Löben posiadał Niekarzyn. Na początku panowania kurfirsta Joachima II , jego następcy Siegismund i Christoph nie tylko odziedziczyli ojcowiznę, ale rozszerzyli stan posiadania na pobliski Kalsk.
W 1502 roku Siegismund z Niekarzyna nabył od Georga piszącego się z Dąbia ( von Gersdorf) majątek w Pałcku. Utrzymano go w całości aż do końca XVI wieku. Jeszcze w 1592 roku władali nim wnukowie nabywcy Georg i Christoph.
Ponad 20-letnie sprawowanie funkcji amtmanna przez dziedzica folwarku w Kalsku Hansa von Löben na Zamku Sulechowskim , umocniło pozycję jego rodziny również wśród szlachty sulechowskiej.

( na podstawie opracowania p. Tadeusza Dzwonkowskiego "Emancypacja szlachty sulechowskiego weichbildu w XVI wieku" )

W

Ciekawostki, interesujące informacje.

Oto jak przedstawiała się liczba mieszkańców Kalska w poszczególnych latach:
1895- 464 mieszkańców
1910- 427
1925- 618
1933- 552
1939- 573
Dla porównania rok 2014- 831  mieszkańców.
Inne ciekawe dane:
W 1925 roku były tu 144 domy.
W majątku kalskim w roku 1895 zamieszkiwało 178 osób, a w roku 1910- 137 osób. Majątek rodziny von Sydow w roku 1895 zajmował obszar 9, 3 km.kw.

Jakiś czas temu trafiła nam się gratka- modlitewnik pochodzący z końca XIX w. ( prawdopodobnie z lat 1880-85) będący własnością Marthy Schulz, mieszkanki Kalska, wydany w Sulechowie w wydawnictwie Hermann Hampel i Syn.
Oto dwie strony tego modlitewnika:

żeton ( cechownik?) znaleziony przez jednego z eksploratorów.



























Kolejny ciekawy dokument- jest to fragment kartki pocztowej z roku 1937 ze stemplami poczty w Kalsku.

                                                                    
Stempel pocztowy z Kalska używany w latach  1872-1915. Przedstawiony poniżej pochodzi z 10 lipca 1898 roku.

Kolejna ciekawostka pocztowa- list polecony z Kalska do Sopotu .













Koperta ze stemplem poczty w Kalsku, zapewne przedwojenna.